Người ta thích iOS, iPhone vì sự đơn giản và trải nghiệm ổn định, mượt mà của nó nhưng chính sự đóng cửa, quá khắt khe của Apple cũng ảnh hưởng tới việc sử dụng máy hàng ngày. Chúng ta không thể thay đổi trình duyệt mặc định, phải dùng app email của Apple, Siri rất giới hạn... nhưng tất cả có thể thay đổi trên iOS 14.

Tin đồn gần đây nói rằng trên iOS 14, Apple sẽ cho phép người dùng được thay đổi trình duyệt và trình email mặc định. Có thể mọi người sẽ bất ngờ khi nghe tin này nhưng nếu theo dõi thông tin công nghệ đều đặn thì sẽ dễ hiểu thôi bởi nhiều nhà phát triển ứng dụng đang không hài lòng cách Apple kiểm soát App Store. Quan trọng hơn, họ đang bị các nhà làm luật tại Mỹ và châu Âu để mắt tới.
 

Tại sao lại là iOS 14?

iOS 14 là thời điểm lý tưởng để Apple quyết định có thay đổi cách họ giới hạn với iOS hay không bởi họ đang bị điều tra tại Mỹ và châu Âu. Tại châu Âu, tin đồn cho rằng Apple sắp bị điều tra vi phạm độc quyền sau khi Spotify nộp đơn tố Apple cạnh tranh không lành mạnh với dịch vụ nghe nhạc trực tuyến của họ. Spotify cũng kiện Apple vì cho rằng họ bắt ép người dùng phải thanh toán thông qua App Store để được hưởng 30% doanh thu dù không làm gì.

Hành động của Spotify cho thấy việc phải cạnh tranh với một nền tảng do hãng điện thoại đó tạo ra là khốc liệt tới mức nào. Các nhà phát triển nếu cố né tránh không thanh toán qua App Store sẽ bị Apple cấm đoán và không được nói cho người dùng cách thanh toán bên ngoài App Store. Ví dụ Netflix, họ không dùng in-app purchase (thanh toán trong ứng dụng miễn phí) nên không được phép đặt link tới website hay thậm chí là người dùng không được hướng dẫn để tới netflix.com để đăng ký tài khoản.
 

Phải đi đường vòng

Trong khi Apple không cho phép nhà phát triển tuỳ ý với các app của mình, họ phải đi đường vòng. Outlook cho phép bạn dùng Google Maps hay Chrome khi mở link trong ứng dụng đó, hay YouTube sẽ mở link bằng Chrome nếu đã cài. Mặc dù vậy, bạn vẫn bị trói chặt vào Safari hay Mail khi mở các đường link từ iMessage chẳng hạn. Siri cũng vậy, bạn chỉ có thể gọi cô trợ lý này từ màn hình khoá hay màn hình chính. Alexa, Google Assistant vẫn có thể dùng trên iOS nhưng chỉ có thể gọi từ trong ứng dụng mà thôi.

Nếu Apple ‘mở’ iOS hơn, trải nghiệm người dùng sẽ được cải thiện, nhưng còn tuỳ vào ‘mở’ tới mức nào. Chrome, Edge, Firẽo trên iOS buộc phải dùng bộ máy trình duyệt WebKit do Apple tạo ra. Điều này cho phép Apple kiểm soát bảo mật và cách nội dung web được render. Apple cũng có ý đúng bởi việc giới hạn như này đảm bảo ứng dụng ‘không đi quá xa’ và có thể bị những mã độc làm hại.

Apple có thể nới lỏng việc giới hạn nền tảng này bằng những thay đổi về chính sách ở trên kho ứng dụng App Store. Google, Nvidia hay Microsoft đều đang gặp khó với các dịch vụ stream game nền tảng đám mây trên iOS. Còn nhớ Steam Link của Valve phải mất gần một năm mới được Apple đồng ý cho lên App Store bởi nguyên nhân “xung đột thương mại”, dù nó là một app stream game nhưng Apple nghi ngờ Valve mang tới cho người dùng iOS một kho ứng dụng khác trong hệ sinh thái của mình.

Ngoài ra, Apple trong quá khứ cũng đã ‘nhẹ tay’ hơn với một vài tính năng. Ví dụ là CallKit, cho phép các app VoIP tích hợp chặt chẽ với ứng dụng gọi điện trên iOS. Nếu dùng Zalo thì bạn sẽ thấy là lịch sử các cuộc gọi Zalo sẽ hiển thị ngay trên app gọi điện mặc định của iOS.
 

Sân chơi không công bằng

Nhiều nhà phát triển bên thứ 3 tố cáo bị Apple ăn cắp trắng trợn các ý tưởng của mình và đưa nó lên iOS, macOS: Bitmoji, Moment, IFTTT, Google Photos, Houseparty, AR... Đôi khi Apple cũng yêu cầu các nhà phát triển phải thay đổi tính năng hoặc xoá app của mình vì những thứ mặc định trên iOS. Ví dụ khi Apple giới thiệu tính năng quản lý thời gian sử dụng máy (Screen Time), họ yêu cầu các nhà phát triển có app tương tự vậy phải thay đổi hoặc ngừng những tính năng tương tự.

Hay như các tuỳ chỉnh về quyền riêng tư. Các app bên thứ 3 luôn phải hiển thị thông báo để được cho phép dùng vị trí hay Bluetooth nhưng app của Apple (ví dụ Find My) thì không phải làm thế. Hay như Apple lợi dụng push notification (thông báo) để quảng cáo Apple Music, TV Plus dù chính sách không cho phép làm như vậy.

Cho nên đây là cơ hội để Apple nới lỏng hơn việc họ kiểm soát App Store và hệ sinh thái iOS của mình. Tuỳ vào mức độ nới lỏng mà người dùng sẽ được trải nghiệm những tính năng tự do hơn chút, mở hơn chút nhưng bảo mật và độ ổn định, mượt mà và chất lượng ứng dụng vẫn được đảm bảo.